Giriş
DeepSeek, High-Flyer adlı serbest yatırım fonunun kurucusu Liang Wenfeng tarafından 2023 yılında Çin'in Hangzhou kentinde kuruldu. ABD'nin Çin'e yönelik yapay zeka çipi ihracat kısıtlamalarını öngören Liang Wenfeng, yasaklar yürürlüğe girmeden önce binlerce NVIDIA çipi tedarik etti. Bu stratejik hamle DeepSeek'in sadece 2.000 Nvidia H800 çip kullanarak 5,6 milyon dolarlık bir bütçeyle güçlü yapay zeka modelleri geliştirmesini sağladı. Erken donanım ve finansal önlemler, şirketin kısıtlamalar altında bile yenilik yapmaya devam etmesinin temelini oluşturdu ve DeepSeek kısa sürede yerel ve küresel arenada tanınan bir oyuncu haline geldi.
DeepSeek'in Geliştirme Süreci ve Teknik Yenilikler
DeepSeek kurulduğu günden bu yana yapay zeka alanında maliyet etkin bir yol izleyerek farklı uygulama alanlarına yönelik modeller geliştirmiştir. İlk günlerde DeepSeek Coder, LLM (Large Language Model) ve MoE (mixture of experts) tabanlı modeller tanıtılmış, ardından matematiksel ve kodlama görevleri için DeepSeek-Math gibi modeller geliştirilmiştir. 2024 yılında DeepSeek-V2 ve V3 versiyonları ile teknik altyapısını güçlendiren ekip, 20 Ocak 2025 tarihinde piyasaya sürülen DeepSeek-R1 modeli ile düşünce zinciri ve ileri optimizasyon tekniklerini kullanarak rakiplerine göre çok daha az kaynakla benzer veya daha üstün performans elde etmeyi başardı. Bu teknik yenilikler, veri işleme süresini optimize ederek ve işlem gücünden tasarruf sağlayarak modelin küresel rekabette öne çıkmasını sağladı.
Piyasa Tepkileri: NVIDIA ve Diğer Teknoloji Şirketlerinin Değer Kayıpları
DeepSeek'in duyurulması küresel teknoloji piyasaları üzerinde ani ve derin bir etki yarattı. Özellikle yapay zeka çipi üretiminde lider olan NVIDIA, DeepSeek'in düşük maliyetli ve verimli modeline ilişkin haberlerin ardından %17'lik bir değer kaybı yaşadı; bazı analizlere göre bu düşüş NVIDIA'nın toplam piyasa değerinde 593 milyar dolarlık bir kayba yol açtı. Sadece NVIDIA değil, Microsoft, Alphabet, ASML, Broadcom ve diğer büyük teknoloji devleri de yatırımcıların ABD'nin yapay zeka altyapısına yaptığı devasa yatırımın sürdürülebilirliğini yeniden değerlendirmeye başlamasıyla benzer düşüşler yaşadı. Dahası, makroekonomik belirsizlikler, FED faiz politikaları ve küresel çip arz-talep dengesi DeepSeek'in etkisini daha da derinleştirdi.
Sektörel Etkiler ve Rekabet Dinamikleri
DeepSeek, batılı şirketlerin milyarlarca dolar harcayarak inşa ettikleri yüksek kapasiteli yapay zeka altyapılarının aksine algoritmik verimliliğe odaklanıyor. ABD'nin Çin'e yönelik katı çip ihracatı kısıtlamaları Çinli şirketleri daha yaratıcı ve kaynakları verimli kullanan çözümler geliştirmeye teşvik ederken, DeepSeek'in açık kaynak stratejisi sektörde şeffaflığı artırıyor. Piyasaya sürdüğü yapay zeka uygulaması ABD'de ChatGPT'yi geride bırakarak Apple'ın uygulama mağazasında en çok indirilen yapay zeka asistanı oldu ve teknolojik inovasyonun uygun maliyetli çözümlerle mümkün olduğunu gösterdi. Bu aşamada sektörün önde gelen yatırımcılarından Marc Andreessen'in "yapay zekanın Sputnik anına" atıfta bulunması DeepSeek'in etkisini vurgulamak için önemli bir örnektir.
Güncel Gelişmeler ve Gelecek Beklentileri
DeepSeek'in başarısı piyasada ani dalgalanmalara ve devlerin değer kaybetmesine neden olurken, son gelişmeler ışığında piyasa tepkilerinde kısmi bir toparlanma da yaşandı. DeepSeek'in uygulaması 27 Ocak 2025 itibariyle ABD'deki kullanıcılar arasında en çok indirilen yapay zeka asistanı oldu. Ancak DeepSeek'in "büyük ölçekli" siber saldırılar nedeniyle yeni kullanıcı kayıtlarına kısıtlama getirmesi güvenlik endişelerini artırdı. Bu gelişmeler, yatırımcıların ve piyasa analistlerinin yapay zeka altyapısına yönelik harcamaları ve stratejileri yeniden gözden geçirmelerine yol açtı. Uzmanlar, DeepSeek'in yenilikçi yaklaşımının uzun vadede küresel rekabetin dinamiklerini kökten değiştireceğini ve yatırımcıların ABD'nin devasa yatırımlar içeren altyapı stratejisine ek olarak, daha verimli çözümlerle rekabet edebilecek alternatifleri ciddi bir şekilde değerlendirmesi gerektiğini öngörüyor.
