Trump'ın Çin'e Uyguladığı Gümrük Vergileri

Tarife Nedir

• Diğer ülkelerden satın alınan mallara uygulanan vergilerdir. Genellikle bir ürünün değerinin bir yüzdesidir. Çoğu ülkeden gelen mallara uygulanan %10'luk bir tarife, 10 dolarlık bir ürüne 1 dolarlık bir vergi anlamına gelir ve toplam maliyeti 11 dolara çıkarır. Bazı Çin mallarına uygulanan %145'lik bir tarife, 10 dolarlık bir ürünün maliyetini 24,50 dolara çıkarır. Yabancı malları ABD'ye getiren şirketler bu vergiyi devlete ödemek zorundadır. Artan maliyetin bir kısmını ya da tamamını müşterilere yansıtabilirler.

Trump Gümrük Tarifeleri İçin

• İthal malları daha pahalı hale getirerek yerli üretimi korumak ve yerli üreticilerin rekabet gücünü artırmak için kullanılır. Örneğin, ABD'de ithal araçlara uygulanan %25'lik bir gümrük vergisi Amerikan otomotiv sektörünü desteklemeyi amaçlayabilir.
• Devlet bütçesine gelir elde etmek için kullanılır. Örneğin Trump gümrük vergilerinden yıllık 600-700 milyar USD gelir bekliyor. trade açıklarını azaltmak için kullanılırlar. ABD 2024 yılında Çin'den 440 milyar USD ithalat yaparken sadece 145 milyar USD ihracat yapmıştır; tarifeler bu açığı kapatmayı amaçlamaktadır
• Tarifeler aynı zamanda ülkeleri siyasi ekonomik konularda zorlamak için de kullanılıyor. Örneğin Trump 2019'da Meksika'yı göçmen akınını durdurmaya ikna etmek için gümrük vergisi tehdidini kullandı. Trump, "Önce Amerika" sloganı altında ABD'nin trade açığını azaltmayı ve yerli üretimi canlandırmayı hedefliyor.

Tarifeler

• Trump'ın Ocak ayında göreve başlamasından bu yana çok sayıda gümrük vergisi duyurusu yapıldı ve diğer ülkeler buna yanıt vermek için çabaladı.
• İlk duyuru 2024 yılında, Trump'ın "Amerikan rüyasını" gümrük vergileriyle yeniden canlandırma sözü verdiği zaman geldi. Trump, 20 Ocak 2025'ten itibaren Meksika ve Kanada gibi birçok ülkeye birden fazla üründe (çelik, alüminyum) gümrük vergisi uygulamaya başladı. Yaklaşık 60 ülkeye uygulanan tarifeler 9 Nisan'da yürürlüğe girdi. Bu ülkeler arasında Çin de bulunuyordu. ABD şu anda Çin ile trade açığı veriyor. ABD 2024 yılında Çin'den, Çin'in Amerika'dan ithal ettiğinden (145 milyar dolar) çok daha fazla mal ithal etti (440 milyar dolar). Bu trade engeller, ABD'nin Çin'den satın aldığı mal miktarının 2016 yılında Amerika'nın toplam ithalatının %21'inden 2024 yılında %13'üne düşmesine yardımcı oldu.
• Trump'ın "Bağımsızlık Günü" olarak adlandırdığı 2 Nisan 2025'te, Çin'e %125 ve AB'ye %20 gümrük vergisi olmak üzere 185 ülkeye %10 asgari gümrük vergisi getirildi.
• Bunun üzerine Trump, Çin hariç olmak üzere %10'luk bir "baz" oranın ödeneceği 90 günlük bir duraklama ilan etti. Buna karşılık Çin'in misillemesi 2025 yılına kadar ABD-Çin trade kırılma noktasına getirdi. İki ülke arasındaki trade savaşı, özellikle Trump'ın ikinci döneminden sonra kademeli olarak yeniden değerlendirildi
• Trump gümrük vergilerini bir pazarlık aracı olarak kullanıyor. Örneğin, Çin'in fentanil tedarikindeki rolünü eleştirdi ve bir kaldıraç olarak %125'lik bir gümrük vergisi uyguladı. Ayrıca AB ile transatlantik gerilimi arttırarak Avrupa sanayisini (örneğin Almanya'daki otomotiv sektörü) zorlamayı hedefliyor.

Tarifelerin Gelişim Süreçleri

 Ocak-Şubat 2025

• 20 Ocak 2025'te Trump, bir satış emriyle trade politikalarına ilişkin raporların hazırlanmasını emretti.
• 1 Şubat'ta Kanada, Meksika ve Çin'e karşı gümrük tarifelerini açıkladı.
• Çin'e %10 gümrük vergisi uygulanacağı açıklandı.

Mart-Nisan 2025

• 4 Mart'ta Trump, Çin'e yönelik gümrük vergilerini %10'dan %20'ye yükseltti
• 10 Mart'ta Çin, Trump'ın %20'lik gümrük vergisine karşılık olarak ABD'den ithal edilen tavuk, buğday, mısır ve pamuğa %15, soya fasulyesi, domuz eti, sığır eti, su ürünleri, meyve, sebze ve süt ürünlerine ise %10 gümrük vergisi getirdi. Ayrıca ABD'den kereste ithalatını askıya aldı ve üç ABD firmasının soya fasulyesi ithalat lisansını iptal etti.
• Trump 2 Nisan'da dünya genelinde %10'luk bir taban gümrük vergisi uygulamaya koymuş ve trade açıklarının büyük bir kısmının "karşılıklı tarifelerden" kaynaklandığını söylemiştir.
• Çin'e uygulanan gümrük vergilerine %34 daha eklenerek toplam gümrük vergisi %54'e çıkarıldı
• 9 Nisan'da Trump, diğerlerinin sunduğu oranları 90 günlüğüne askıya aldı, ancak Çin'e uygulanan gümrük vergilerini %104'e yükseltti.
• Trump'ın %104 oranındaki gümrük vergisine karşılık olarak Çin, 10 Nisan'da gümrük vergisini %84'e yükseltti.
• 11 Nisan'da Çin gümrük vergilerini %125'e yükseltti ve 18 ABD şirketine trade kısıtlamalar getirdi. Ayrıca toprak verimi gibi kısıtlamaları da arttırdı. Ayrıca ABD'ye seyahat uyarısında bulunuldu ve Amerikan filmlerinin ithalatına kısıtlamalar getirildi.
• Çin'e uygulanan gümrük vergileri %145'e yükseltildi ancak akıllı telefon ve bilgisayar gibi bazı elektronik ürünlere bu muafiyet tanındı. Bu muafiyet, ABD'deki enflasyonist baskıyı hafifletme çabası olarak yorumlandı.
• Çin malları için geçerli olan 800 doların altındaki ürünlere "de minimis" muafiyeti uygulanacaktır.
• ("De minimis" muafiyeti "küçük şeyler" anlamına gelen bir terimdir ve belirli bir değerin altındaki ithal malların gümrük vergilerinden ve uluslararası trade belirli prosedürlerden muaf tutulmasını ifade eder. ABD Kongresi 2016 yılında bu muafiyetin değer sınırını 200 ABD Dolarından 800 ABD Dolarına yükseltmiş, böylece günlük sevkiyat başına kişi başına 800 ABD Dolarına kadar olan mallar gümrük vergilerinden ve ayrıntılı gümrük prosedürlerinden muaf tutulmuştur). Bu muafiyet 2 Mayısısısısısısısıs'ta sona eriyor. Bu mallar %90 oranında ya da kalem başına 75 dolar vergiye tabi olacak ve bu vergi 1 Haziran'dan sonra kalem başına 150 dolara yükselecektir.
• ABD Hazine Bakanı (Scott Bessent) trade savaşının tırmanmasının durmasını beklediğini ve mevcut durumun sürdürülemez olduğunu belirtti
• 17 Nisan'da Trump açıkladı: "Çin ile bir anlaşma yapacağız".
• 22 Nisan'da Trump, Pekin ile müzakerelerde "çok nazik" olacağını ve bir anlaşma olması halinde gümrük vergilerinin düşeceğini, ancak "sıfıra" inmeyeceğini söyledi.
• 23 Nisan'da Trump şunları söyledi: "Çin'e yönelik gümrük vergileri önümüzdeki 2-3 hafta içinde gelebilir". Beyaz Saray daha sonra trade savaşını azaltmak için Çin'e yönelik gümrük vergilerini düşürmeyi düşündüğünü söyledi.

• 24 Nisan'da Donald Trump Çin ile bir görüşme yapacağını duyurdu, ancak herhangi bir görüşme gerçekleşmedi
• 25 Nisan'da Çin, ABD'nin aksine gümrük tarifeleri konusunda herhangi bir görüşme yapılmadığını ve "ABD'nin kafa karışıklığı yaratmayı bırakması gerektiğini" söyledi.

• Donald Trump şu sözlerle karşılık verdi: "Başka bir gümrük vergisi ertelemesi olası değil.

Pazar Etkileri

• ABD'nin gümrük vergisi gelirleri Nisan ayında %60 artarak 15 milyar $'a ulaştı.
• Çin ve Hong Kong borsaları çöktü, Tayvan borsası %10'luk rekor bir düşüş yaşadı.
• Bu süreçte uygulanan gümrük vergilerinin ardından hisse senedi piyasaları dibe vurdu.
• Dow Jones, S&P500 ve Nasdaq endeksleri, ABD Başkanı Donald Trump'ın küresel gümrük tarifelerini açıklamasının ardından 2020'den bu yana en kötü gününü geçirdi.

• 2 yıllık Hazine tahvilinin getirisi %3,72'ye düştü. 10 yıllık tahvil getirisi %4,05'e geriledi.
• Trump'ın Ocak 2025'te Beyaz Saray'a dönmesi kripto para piyasasında 760 milyar dolarlık bir kayba neden oldu
• Trump'ın 20 Ocak'ta başkan olarak göreve başlamasının ardından Bitcoin'in 107.000 doların üzerine çıkarak rekor kırması sevinçle karşılandı.
• Tarife duyuruları ve yeni bir küresel trade savaşı korkularının riskli varlıklar üzerinde baskı oluşturmasıyla 92.800 dolara kadar gerileyerek 2025 yılının en düşük seviyesini gördü.
• Altcoinlerin değer kaybı 1 trilyon dolardan 583 milyar dolara geriledi.
• Ethereum açıklamaların ardından 3.425 dolardan 2.459 dolara düştü.
• Piyasa değerine göre en büyük 20 dijital varlığı ölçen CoinDesk 20 endeksi yaklaşık %20 düştü.
• ABD gümrük tarifelerindeki fiyat artışları ürünlere yansımaya başladı. Örneğin iPhone fiyatlarının 799 USD'den 1142 USD'ye çıkabileceği gündeme geldi.

Sonuç

Olumsuz sonuçlardan biri olarak tarifeler tüketiciler için fiyat artışlarına yol açabilir ve küresel trade savaşlarını tetikleyebilir. Örneğin, Yale Üniversitesi Bütçe Laboratuarı %20'lik bir gümrük vergisinin ABD hane halkına yılda 3.400 ABD doları ek maliyet getirebileceğini tahmin etmektedir.

Tarifeler ABD'de üretimi teşvik etmeyi amaçlıyor. Otomotiv sektörüne yönelik %25'lik bir gümrük vergisi Amerikan fabrikalarındaki üretimi artırmayı hedefliyor. Öte yandan bu durum maliyetleri artırarak enflasyona neden olma riski taşıyor. Tarifelerin, şirketlerin artan maliyetlerinin bir kısmını ya da tamamını yansıtması nedeniyle ithal malların fiyatlarını yükseltmesi bekleniyor. Etkilenen ürünler arasında giyimden kahveye, alkolden elektroniğe kadar her şey olabilir. Bazı firmalar da daha az yabancı mal ithal etmeye karar vererek mevcut malları daha pahalı hale getirebilir. İthal bileşenler kullanılarak ABD'de üretilen malların fiyatı da artabilir. Örneğin, otomobil parçaları, bir araç tamamen monte edilmeden önce tipik olarak ABD, Meksika ve Kanada sınırlarını birkaç kez geçer. Halihazırda yürürlükte olan tarifeler nedeniyle otomobil fiyatlarının artması bekleniyordu. Anderson Economic Group analistlerine göre, sadece Meksika ve Kanada'dan gelen parçalar kullanılarak üretilen bir otomobilin maliyeti, araca bağlı olarak 4.000 ila 10.000 dolar arasında artabilir.

Vergi Vakfı'na göre, 2025 yılında bu tarifeler federal geliri 171.6 milyar ABD doları arttıracak, ancak uzun vadeli ABD GSYH'sini %0.2 azaltacaktır. Trump gümrük vergilerini trade açığını azaltmak, ABD'de üretimi canlandırmak ve Çin'i müzakere masasına teşvik etmek için kullanmaya çalışıyor. Ayrıca bu politikayı, düzenleyici vergi indirimlerini finanse etmek için bir gelir kaynağı olarak görüyor. İki ülke arasındaki Trade %80 oranında düşebilir ve bu da küresel ekonomide ciddi bir performans düşüklüğüne yol açabilir. Her iki taraf da geri adım atmıyor. Bu nedenle kısa vadeli bir çözüm beklenmiyor. Özetle Trump, gümrük vergileriyle küresel finansal mimariyi değiştirmeyi ve ABD'nin uluslararası trade konumunu güçlendirmeyi hedefliyor.